ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ – Σύγχρονη τέχνη σε γκρίζους καιρούς (16.10.2008)

Της Μαργαριτας Πουρναρα

Παλαιότερα η επίσκεψη στις αθηναϊκές γκαλερί, ήταν εύκολη υπόθεση. Παιχνιδάκι. Αρκούσε ένα σαββατιάτικο πρωινό. Ο κύριος όγκος των αιθουσών τέχνης εκτεινόταν στο Κολωνάκι και τα πέριξ του. Το δρομολόγιο ήταν μικρό, σε καλή γειτονιά. Τα θεωρητικά ζητήματα περί αισθητικής, επιλύονταν στο Φίλιον ή την Πλατεία. Εκεί κατέληγαν όλοι με τους καταλόγους ανά χείρας. Ως το 1999. Τότε πολλές αίθουσες τέχνης κατηφόρισαν στου Ψυρρή. Η βόλτα άρχισε να ξεχειλώνει πέρα από το Σύνταγμα.

Σήμερα η «γκαλερότσαρκα» μοιάζει με σπαζοκεφαλιά. Ο φιλότεχνος πρέπει να καλύψει μια απόσταση από το κέντρο μέχρι το Θησείο και το Μεταξουργείο. Σαν να έπεσε μια βόμβα και να σκόρπισε τις γκαλερί σε μέρη που δεν θα πήγαινε κανείς εύκολα. Πώς θα φτάσει ώς εκεί; Πού να παρκάρει; Τι εμπόδιο θα συναντήσει μπροστά του; Αγνωστον. Είναι μια terra incognita, περισσότερο φιλική το βράδυ χάρη στα μπαρ. Αφιλόξενη την ημέρα. Καραδοκούν υπάλληλοι της δημοτικής αστυνομίας που κόβουν κλήσεις με σαδιστική ταχύτητα. Χρήστες ναρκωτικών που αλωνίζουν, ψάχνοντας για τη δόση τους. Εκατοντάδες Ασιάτες που περιμένουν στην άκρη του δρόμου για μεροκάματο.

Για να επισκεφθείς έξι – επτά αίθουσες τέχνης, δίνεις μάχη. Μέχρι που έγινε το θαύμα. Συνάντησα -από καθαρή σύμπτωση- μια φίλη που έκλεισε ταξί για να τη γυρίσει σε πολλές εκθέσεις. Επιβιβαστήκαμε στο κέντρο. Πρώτη στάση στο Θησείο. Οταν ανοίξαμε την πόρτα του νεοκλασικού όπου στεγάζεται η γκαλερί Bernier/Eliades, ήταν σαν να μπήκαμε σε εφιάλτη: η Αμερικανίδα καλλιτέχνιδα Marnie Weber είχε κάνει μια σειρά από ζωόμορφους ανθρώπους (η ανθρωπόμορφα ζώα) που βγήκαν από διασταύρωση θρίλερ με την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων. Με την ανατριχίλα στην πλάτη, αφού είδαμε πετεινούς, χοίρους, πρόβατα με μάσκες από κολοκύθες, αφήσαμε πίσω μας το Χάλοουϊν και φύγαμε. Ανακούφιση. Περάσαμε από τη Σοφοκλέους για να πάμε στην γκαλερί Xippas. Ακριβώς απέναντι είναι το συσσίτιο του Δήμου Αθηναίων για τους άστεγους. Δεκάδες εξαθλιωμένοι κάθονται στο κηπάριο. Ενας ημιλιπόθυμος. Κατάθλιψη. Στην γκαλερί εκτίθενται οι άκρως στυλιζαρισμένες φωτογραφίες του Ελληνοαμερικανού Τοντ Παπατζόρτζ με την Ακρόπολη και το Σέντραλ Παρκ. Ωραίες αλλά αναντίστοιχες σε σχέση με τον ανθρώπινο πόνο που είναι διάχυτος στη γειτονιά. Η διαδρομή συνεχίστηκε.

Ο πλανήτης Βreeder

Η γκαλερί AMP δίπλα στην πλατεία Κουμουνδούρου, εγκαινιάστηκε πριν απο λίγο καιρό. Αν δεν την ξέρεις, δεν τη βρίσκεις. Η γειτονιά, αγριευτική. Μόλις μπήκαμε, τυφλωθήκαμε από τα χρώματα. O καλλιτέχνης Μπεν Τζόουνς είχε κάνει μια σειρά από εγκαταστάσεις με φλούο αποχρώσεις. Μας υποδέχθηκε -πάλι- ένα τέρας που έμοιαζε με ρομπότ. Τίτλος της έκθεσης «Εορτάζοντας τον καινούργιο Μεσαίωνα». Στο δελτίο Τύπου διαβάσαμε: «Η έκθεση εξερευνά πλατωνικές μορφές σε μια περίοδο κοινωνικού αναβρασμού με στόχο μια νέα πνευματικότητα».

Ο γρίφος συνεχίστηκε στο Μεταξουργείο. Η γκαλερί Breeder μετακόμισε πρόσφατα σε ένα κτίριο της οδού Ιάσωνος, το οποίο μεταμόρφωσε ο αρχιτέκτονας Αρης Ζαμπίκος. Χτυπήσαμε το κουδούνι και ανοίξαμε με κόπο τη βαριά πόρτα. Δεν μας υποδέχθηκε κανείς και η αίθουσα φαινόταν να μην έχει ίχνος ανθρώπινης ζωής. Οι χώροι ήταν εξαιρετικοί. Τα έργα απέπνεαν μια gay αισθητική, όπως ένα χωνί που κατέληγε σε ένα ζευγάρι όρχεων. Ηταν η πρώτη ατομική του Ντάνιελ Σίνσελ. Λίγο πριν φύγουμε εμφανίστηκε μια κοπέλα και μας έδωσε το δελτίο Τύπου. Και όμως υπήρχε ζωή στον πλανήτη Βreeder.

Ξαναγυρίσαμε βιαστικά στο ταξί. Πήγαμε απέναντι από την κεντρική ψαραγορά στην Q Box. Εκεί ο Ιάπωνας Τακιχίτο Κογκανεζάουα παρουσίαζε έργα του που εμπνεύστηκε από την παραμονή του στην Τζια. Είχε κάνει κάποιες μικροεγκαταστάσεις με πηλό, καρφιά και ξύλο, μίνιμαλ αισθητικής. Η ευγενέστατη ιδιοκτήτρια Μυρτιά Νικολακοπούλου μας ξενάγησε. Αν δεν το είχε κάνει, είναι αμφίβολο τι θα είχαμε καταλάβει.

Απούσα η ομορφιά

Τελευταία αφήσαμε την γκαλερί του Θανάση Φρυσίρα στην Κριεζώτου. Είχαμε φύγει από την γκρίζα ζώνη. Οι φιγούρες της Λαμπρινής Μποβιάτσου ήταν φωτεινές. Και δεν μας τρόμαξαν. Οσο και αν ήταν στραπατσαρισμένες, καθώς η καλλιτέχνις τις ζωγραφίζει μέσα από παραμορφωτικά πρίσματα. Ανακουφίστηκαν τα μάτια μας μετά από δεκάδες ανθρωπόμορφα, ζωόμορφα και ρομποτικά όντα που είχαν κάνει απόβαση στις αίθουσες τέχνης κάτω από την Ομόνοια. Δεν καθήσαμε στην πλατεία να πιούμε καφέ. Θέλαμε να πάμε σπίτι. Να αφήσουμε το μυαλό να γαληνέψει. Μέσα στη βαθιά αγωνία του σημερινού ανθρώπου, είναι λογικό οι καλλιτέχνες να παράγουν εικόνες στο όριο της φρίκης. Η ομορφιά δεν έχει θέση. Η σύγχρονη τέχνη δεν χωνεύεται εύκολα. Γι’ αυτο οι γκαλερί δεν είναι πια πολύ κοντά η μία με την άλλη.